DSG Şanzıman Nasıl Çalışır? DSG Çalışma Prensibi ve Parçaları

(Önden Çekişli Kuru Çift Kavramalı DSG Şanzıman)

Manuel şanzımanın verimliliği ve performansı ile otomatik şanzımanın konforunu bir araya getirme fikri, manuel şanzımanın elektromekanik ve elektrohidrolik ilave donanımlarla kendiliğinden debriyaj ve vites değişimi yapabilme yeteneğine kavuşmasını sağladı. Çift kavramalı otomatik şanzımanlar dışında, benzer yöntem tek kuru kavramalı robotize şanzımanlar olarak ortaya çıktı, bunun örnekleri; Opel Easytronic, Fiat Dualogic. Bu sistemler manuel bir şanzımanın robotize donanımlarla otomatikleştirilmiş halidir. Tek kavramanın yavaş kalması ve vites geçişleri çok zaman geçmesi, bu sırada devir kaybedilmesi ve çekişin düşmesi, vites geçişlerinin fazla hissedilir olması, kötü elektronik kontrol üniteleri ve yazılımları gibi sebeplerle, bu şanzımanlar fazla sevilmedi ve yaygınlaşmadı.

Temel bilgiler için öncelikle (Bkz: DSG Şanzıman Nedir?)

Çift kavramalı sistemdeyse, bir yerine iki adet debiryaj (baskı-balata) kullanılması (diğer versiyon çift ıslak kavrama) ve iki adet giriş milinin iç içe yerleştirilmesi, dahiyane bir çözüm oldu. Böylece çok hızlı vites geçişleri, iyi performans ve verim elde edilmiş oldu. Böylece Volkswagen Audi’nin DSG’siyle birlikte diğer otomotiv üreticileri de çift kavramalı (yarı) otomatik şanzımanlara yatırım yaparak, araçlarında kullanmaya başladılar.

(Arkadan Çekiş Düzeninde (Dört Çeker-Quattro) Islak Çift Kavrama DSG)

DSG Şanzıman Nasıl Çalışır? (Çift Kuru Kavramalı 7 İleri DSG Şanzımanın Çalışması)

Dsg şanzıman iç içe geçmiş iki ayrı vites kutusu gibidir. Kompakt yapıda bir araya getirilmiş mil ve dişli gruplarının elektromekanik olarak kumanda edilmesiyle çalışır. 2 adet giriş mili, 2 adet kavrama ve 3 adet çıkış mili bulunur.

Dsg şanzımanda iç içe geçmiş 2 adet ve birbirine hareket aktarmayan (yataklı) iki adet giriş mili bulunur. Giriş mili 1 ve giriş mili 2. Bu iki giriş mili iki ayrı kavrama diskine (balataya) bağlıdır; Kavrama 1 ve kavrama 2.

Giriş mili 1 üzerinde: 1-3-5-7. vites dişlileri bulunur.

Giriş mili 2 üzerindeyse 2-4-6. vites dişlileri bulunur, Geri vites ve 2. Vites döndüren dişlisi aynı dişlidir.

Çıkış mili 1 üzerinde: 1-2-3-4. vites çıkış dişlileri vardır. 

Çıkış mili 2 üzerinde: 5-6-7  ve iki adet yan yana geri vites için avare dişli görevi yapan dişli vardır.

Çıkış mili 3 üzerinde: Geri vites çıkış dişlisi ve park kilidi için park kilit dişlisi bulunur. Park konumunda şanzıman mekanik olarak kilitlenir.

Her çıkış milinin ucunda, diferansiyel ayna dişlisine geçmiş durumda olan “çıkış dişlisi-pinyon dişli” bulunur. Hangi vites seçiliyse, o vites dişlileri ve ilgili pinyon dişli üzerinden ayna dişliye tork akışı olur, bu sırada diğer pinyon dişliler boşa döner.

(Önden Çekiş Düzeninde DSG Şanzıman (Islak Kavrama)

Vites kademeleri, bir önceki ve bir sonraki vites kademesi farklı giriş milleri üzerinde olacak şekilde tasarlandığından; örneğin araç 2. Viteste gidiyorken aynı anda ve boşta olan 3. Vites dişlisi bir ön seçimle kilitlenir ve hazırda bekletilir. Vites değişimi sırasında sadece kavrama değiştirilir, yani 2’den 3’e geçerken kavrama2 açılır kavrama1 kapanır, böylece tork akışı 3 vites için: kavrama1--> giriş milli1-->çıkış mili1-->diferansiyel dişlisi çeklinde gerçekleşir.

Vites değişimleri, kavrama1 ve kavrama 2 arasındaki karşılıklı paslaşarak değişim sayesinde; akıncı, kesintisiz, sarsıntısız bir şekilde gerçekleşir.

Şimdi her vites için tork akışının nasıl  olduğuna bakalım:

1.Vites: kavrama1--> giriş milli1-->çıkış mili1-->diferansiyel dişlisi

2.Vites: kavrama2--> giriş milli2-->çıkış mili1-->diferansiyel dişlisi

3.Vites: kavrama1--> giriş milli1-->çıkış mili1-->diferansiyel dişlisi

4.Vites: kavrama2--> giriş milli2-->çıkış mili1-->diferansiyel dişlisi

5.Vites: kavrama1--> giriş milli1-->çıkış mili2-->diferansiyel dişlisi

6.Vites: kavrama2--> giriş milli2-->çıkış mili2-->diferansiyel dişlisi

7.Vites: kavrama1--> giriş milli1-->çıkış mili2-->diferansiyel dişlisi

R Geri Vites: kavrama2--> giriş milli2--> çıkış mili2 (avare dişli gibi)-->çıkış mili3-->diferansiyel dişlisi

(Bkz: DSG Şanzıman Arızaları ve Yorumları)

DSG Çift Kavramanın Çalışması – Hareket İletimi ve Debriyaj Durumu

Motordan gelen tork, volan üzerinden dsg şanzımanın kavrama setine aktarılır. Çift kuru kavrama setinin tam ortasında metal aktarma diski bulunur. Kavrama setinin gövdesinden gelen hareket, aktarma diskini döndürür. Sonuçta motor çalıştığı sürece bu parçalar da dönerler. Kavramanın ön ve arkasında baskı plakaları vardır ve baskı plakaları ile ortada bulunan aktarma diski arasında debriyaj balataları bulunur. Her iki debriyaj balatası (kavrama diski) göbekten, iki ayrı mile frezeli olarak geçmiş durumdadır. Şanzıman tarafındaki balatalı diskin göbeği, içi boş, dışı frezeli olan mile geçmiş durumdadır, bu mile giriş mili 2 denir; üzerindeki kavramaya da kavrama 2 denir. Bu içi boş milin içerisinden biraz daha uzun olan giriş mili 1 çıkmış durumdadır ve bu giriş mili 1 karşı taraftaki kavrama 1’e frezeli olarak geçer. Böylece, her iki kavrama (1ve2) farklı 2 giriş mile bağlı olarak çalışır. Hangi debriyaj kapanırsa, motordan gelen hareket (tork) o debriyaj balatasının göbekten bağlı olduğu giriş mili üzerinden şanzımana iletilir. Baskı plakası--> kavrama diskini (balatayı) --> ortadaki aktarma diskine bastırır. Sürtünme kuvvetiyle yavaşça kavraşırlar ve hareket aktarımı başlar. Bu tıpkı manuel şanzımandaki baskı-balata sisteminin çalışması gibidir.

Kavrama setinin iki tarafında birer tane (ön ve arka) baskı-->balata --> aktarma diski var. İki adet baskı olduğundan, iki adet ayrı ayrı ayırma çatalı vardır. Ayrıma çatalının biri, kavrama 1’in debriyajını ayırır veya kavraştırır; diğeri ise kavrama 2’nin debriyajını ayırır veya kavraştırır.

  

Debriyaj sırasında, ayrıma çatallarının hareketi otomatik olarak gerçekleştirilir. Bu işlemi mekatronik üzerindeki, iki ayırma çatalı için iki adet hidrolik piston yerine getirir. Selenoid valf ile yağ basıncı kontrol edilen hidrolik piston, ileri hareket ederek (iterek) ayırma çatalına hareket verir ve debiryaj hareketi gerçekleşir.İlk kalkışta kavrama 1 yavaşça kapanarak kalkış gerçekleştirilir. Sürüş durumunda vites değişimi sırasında da kavrama1 ve kavrama2 karşılıklı açılıp kapanarak, torkun farklı giriş milleri üzerinden şanzımana giriş yapmasını sağlar. Böylece o giriş mili üzerindeki daha önceden seçilmiş (senkromeçi kilitlenmiş) vites dişlileri üzerinden hareket aktarımı sağlanır.